روز شیراز و معرفی آثار برگرفته از اشعار حافظ شیرازی
به راستی که شیراز شهر عشاق، شعر، طرب و شاعری است. شهری سرشار از شور و شوق برای عاشقی و شیدایی آن هم در هوای لطیف اردیبهشت و سرمستی عطر بهارنارنج. نیمه بهار یعنی روز پانزدهم اردیبهشت ماه به روز شیراز اختصاص داده شده است. همچنین در این روز یکی از کهن‌ترین جشن‌های باستانی ایرانی به نام جشن بهاربد یا میانه‌ی بهار برگزار می‌شود. شیراز شهری با قرن‌ها فرهنگ یکی از مهم‌ترین مراکز فرهنگی، ادبیات و شعر ایران محسوب می‌شود و بسیاری از شاعران بزرگ و برجسته ایرانی مانند حافظ، سعدی و … را در دامان خود پرورش داده که آثاری بسیار ارزشمند از خود به جای گذاشته‌اند. در این مقاله به مناسبت روز شیراز و با نگاهی به اشعار خواجه حافظ شیرازی به معرفی آثار خانه خلاقیت طاقه چیان برگرفته از اشعار این شاعر بزرگ می‌پردازیم.
روز شیراز
روز شیراز مراسمی است که به‌منظور گرامیداشت فرهنگ و تاریخ شهر شیراز در ایران برگزار می‌شود. شیراز با داشتن تاریخ باستانی، فرهنگ غنی، آثار با ارزش تاریخی و معماری و طبیعت زیبای خود و همچنین پرورش شاعران بزرگی چون حافظ شیرازی یکی از محبوب‌ترین مقاصد گردشگری در ایران به خصوص در اردیبهشت ماه است. تمام این ویژگی‌ها سبب آن شد که در تقویم ایران یک روز به نام شیراز، به پاس زیبایی‌ها، ادبیات، فرهنگ و هنر این دیار ثبت شود. این مراسم شامل فعالیت‌های مختلفی از جمله نمایشگاه‌های فرهنگی، موسیقی و رقص و … است و در این روز مردم شیراز همراه با گردشگران بالن‌های رنگی را بر فراز آسمان این شهر به پرواز درمی‌آوردند و به جشن و سرور می‌پردازند.
جشن بهاربد
جشن بهاربد یکی از کهن‌ترین جشن‌هایی است که در ایران باستان برگزار می‌شد. در زمان‌های گذشته تقویم به شیوه امروزی نبود. بنا بر ضرورت زندگی مردم کشاورز و دامدار و پدیده‌های اقلیمی هر سال به 6 بخش تقسیم می‌شد که هر کدام از آن‌ها را «گاهنبار» یا «گهنبار» به معنای گاه و زمان بـه بار رسیدن و برپایی مهمانی همگانی می‌نامیدند. گاهنبار اول، میدیوزرم به معنای میانه‌ی فصل سبز یا میانه‌ی بهار اسـت؛ این روز، چهل و پنجمین روز از سال بـه شمار می‌رود کـه برابر با ۱۵ اردیبهشت اسـت. در این زمان، گیاهان رشد می‌کنند، کشاورزی رونق پیدا می‌کند و طبیعت ایران در اردیبهشت به اوج زیبایی خود می‌رسد. زرتشتیان نیز معتقد هستند که در این گاهنبار، آسمان توسط خدا آفریده شده بود. در واقع، این روز را مصادف با روزی می‌دانند که نماینده خدا بر زرتشت ظاهر شد، او را به انجمنی در کرانه رود دائیتی برد و اهورامزدا رسالتش را به او ابلاغ کرد.
حافظ شیرازی
خواجه حافظ شیرازی از بزرگ‌ترین شاعران و غزل‌سرایان فارسی است که در سده هشتم میلادی در شیراز شهر عاشقان به دنیا آمد. در بیشتر اشعار حافظ موضوعات عاشقانه به عنوان محوری برای بیان احساسات و ارزش‌های اخلاقی و انسانی با استفاده از زبانی ساده و بیانی صریح، به کار گرفته شده است. آثار حافظ شیرازی تا به امروز به عنوان یکی از مهم‌ترین و برجسته‌ترین آثار ادبیات فارسی شناخته شده و نه تنها در ایران بلکه در سراسر نقاط جهان همواره به عنوان نمونه بارزی از زیبایی و عمق ادبیات فارسی مورد توجه قرار گرفته‌اند. بسیاری از آثار خانه خلاقیت طاقه چیان نیز با الهام از شعرهای حافظ شیرازی طراحی و تولید شده‌اند که در ادامه به معرفی این آثار و اشعار به کار رفته در آن و چگونگی شکل‌گیری طرح‌ها می‌پردازیم.
چرخ کبود
غلام همت آنم که زیر چرخ کبود
ز هر چه رنگ تعلق پذیرد آزادست
کالیگرافی اشعار نوعی هویت آثار خانه خلاقیت طاقه چیان محسوب می‌شود که به شیوه‌ها و سبک‌های متفاوتی نیز ارائه شده است. در طرح چرخ کبود طراح خطوط نستعلیق را به شیوه‌ای طراحی کرده تا شما را دچار چالشی عجیب کند که بیایید و با همدیگر پیدا کنیم این نوشته‌ها متعلق به کدام شعر است. همانند بازی پازل اما با این تفاوت که کشف هر تکه از این پازل شما را وارد دنیای جدید و جادویی شعرها می‌کند. استفاده از رنگ رمزآلود بنفش و لاجوردی نیز به روشنی الهام گرفته‌شده از کلمه چرخ کبود است و ترکیب آن در کنار رنگ خاکی به موجب اصالتی که این رنگ به اثر می‌افزاید. تکرار حرف واو به صورت دایره‌ای شکل تداعی‌کننده خورشید است و اسب‌های خیالی این اثر نیز توصیفی از مخلوقی نجیب است که بنا بر گفته حافظ هیچ تعلقی جز مهر بر او حاکم نشده است. طرح چرخ کبود به موجب استقبال فراوان همراهان برند طاقه چیان بر محصولات متنوعی چون تابلو، کوسن، کت زنانه و شال و پوشت مردانه نقش بسته است.
هیچ عاشق
صبحدم مرغِ چمن با گلِ نوخاسته گفت
ناز کم کن که در این باغ، بسی چون تو شکفت
گل بخندید که از راست نرنجیم ولی
هیچ عاشق سخنِ سخت به معشوق نگفت
این شعر حافظ در طراحی چندین محصول از خانه خلاقیت طاقه چیان به کار رفته است. جلیقه‌های دورو هیچ یکی از این محصولات هستند. در طراحی جلیقه‌های هیچ از ترکیب رنگ‌های بهاری چون سبز و سرخابی استفاده شده است که در کنار رنگ سرمه‌ای ترکیب رنگی گیرا و چشم‌نوازی را پدید می‌آورد. این جلیقه‌ها دورو بوده و یک سمت آن طرح دار و سمت دیگر بدون طرح است. در سمت طرح دار جلیقه‌ها کلمه هیچ در شمایل پرنده طراحی شده که در طرح کلی پارچه این پرنده‌ها به صورت زوج در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند و گویی مکالمه میان مرغ و گل در شعر حافظ میان آن دو پرنده در حال انجام است.
جلیقه دورو هیچ
شال دورو هیچ
محصول دیگر شال‌های هیچ با دو ترکیب رنگی هستند. این شال‌ها دورو بوده و در دو طرف کار از فرم‌های جدیدی از کلمه هیچ استفاده شده است. در طراحی پشت اثر دو بدن انسانی به چشم می‌خورد با سر و صورتی که از حرف هـ دو چشم فارسی شکل گرفته است. طراح به موجب پیوندهای ناگسستنی که با هیچ‌های اشعار خیام و مولانا داشته در این طرح نماد هیچ را به شکل آدمی به تصویر کشیده که سری پر غرور و دانش دارد و دو چشم حرف هـ چشم‌های آن سر شده‌اند.
زلف
زلف بر باد مده تا ندهی بر بادم
ناز بنیاد مکن تا نکنی بنیادم
می مخور با همه کس تا نخورم خون جگر
سر مکش تا نکشد سر به فلک فریادم
تاپ زلف یکی دیگر از محصولات خانه خلاقیت طاقه چیان است که کالیگرافی اشعار حافظ در آن به کار رفته است. همان‌گونه که از رنگ‌بندی، تصویرسازی‌ها و طراحی حروف این طرح نمایان است در طراحی این اثر ما به دنبال نگاهی امروزی بوده‌ایم. در واقع ما سعی داشتیم با استفاده از این فرم گرافیکی تصویر به روز و متفاوتی را نسبت به کلیشه‌ها و پیوندهای ذهنی‌مان از مینیاتور و عشق‌های اسطوره‌ای لیلی و مجنون یا شیرین و فرهاد ارائه کنیم. در عین حال در کنار مدرن بودن استفاده از فرم‌های هندسی طاق مانند و نوع لباس شخصیت‌های طرح همان حال و هوا و فرمت گذشته را در ذهن تداعی می‌کند و پرواز پریشان‌حالی عاشق داستان را در جستجوی وصال یار به تصویر می‌کشد.
خورشید مهر
ده روز مهر گردون افسانه است و افسون
نیکی بجای یاران فرصت شمار یارا
خورشید مهر یا همان میترا نام یکی از روسری‌های دورو از برند طاقه چیان است. خورشید در فرهنگ‌ها و تمدن‌های مختلف با نمادهای گوناگونی به کار رفته است. در فرهنگ پارسی خورشید نماد نور و روشنایی است، به این واسطه در طراحی این روسری از رنگ زرد به عنوان نمادی از نور و خورشید استفاده شده است. کالیگرافی این طرح که شعری از حافظ شیرازی است به صورت دایره‌ای شکل که تداعی‌کننده خورشید است طراحی و اجرا شده است. مهر، میترا یا میثره، از ایزدان باستانی هندو ایرانی پیش از روزگار زرتشت است که معنای پیمان دوستی نیز می‌دهد و نمادش خورشید است. چنانچه حافظ نیز در شعر خود اشاره می‌کند که به واسطه زندگی کوتاه در این دنیا، نیکی کردن در حق دیگران را باید غنیمت شمرد، بنابراین در میان کالیگرافی دایره‌ای شکل این طرح دو دست که به یاری یکدیگر می‌آیند طراحی شده است.
خسرو شیرین
سحرم دولت بیدار به بالین آمد
گفت برخیز که آن خسرو شیرین آمد
این شعر حافظ در طراحی شالی به نام خسرو شیرین محصولی از خانه خلاقیت طاقه چیان به کار رفته است. جهان پیرامون ما به وفور دارای اشارات و رمز و رموز گوناگون است. عینک همان‌گونه که در بیشتر مواقع به نمان نمادی از تفکر و روشنفکری به کار می‌رود، در هنر و ادبیات اغلب اوقات به عنوان نشانه‌ای از جهل، کورکورانه رفتار کردن و یا بی‌قید و شرط مقلد رفتار و کردار کسی بودن است. انتخاب عینک در طراحی این شال نیز مطابق با این شعر حافظ اشاره به نگرش‌ها و مدل‌های ذهنی دارد که چشم خود را بر حقیقت‌ها می‌بندند و عملاً اشاره به طلوع صبحی دارد که کافی است چشم دل را باز کنیم و به اطرافمان شیوه دیگری بنگریم تا آن شهریاری که چشم انتظارش هستیم را بتوانیم ببینیم و خوشبختی و سعادت را به گونه‌ای دیگر در زندگی خود لمس کنیم. در رنگ‌بندی این شال نیز از رنگ‌های سحرآمیز و پر رمز استفاده شده است.
